Lütfi TUFAN Balya ilçesinin Danişment Köyünde 1940 yılında doğdum, Danişment ilkokulunu, Balya Ortaokulunu ve Balıkesir Necati Öğretmen Okulunu bitirdim. 1968 yılında kendi köyüme öğretmen olarak atandım 9 yıl 4 ay köyümde görev yaptım bu arada Ortaokulun açılması ile ilk müdür vekilliği de bana nasip oldu. Danişment’i çok seven biri olarak epeyce de araştırma yaptım bu nedenle köyümle ilgili bildiklerimi dilimin döndüğünce sizlerle paylaşmak için bu yazıyı yazıyorum Sürçü lisan edersek kusura bakılmasın.
Danişment denince akla Tokat’ın Niksar İlçesinde kurularak sonraları Yozgaz,Sivas ve Malatya dolaylarını içine alan bir beylik aklımıza geliyor. Beyliğin dağılması sonucunda ülke geneline yayılan Danişmentlililerin bir bölümü de batıya yönelmiştir. Meydan Larus da belirtildiğine göre Türkiye genelinde yüz dolayında Danişment Köyü vardır. Talasman, Yağbasan, Yağcılar gibi köyler de Danişment oğullarındandır. Balıkesir dolaylarına gelen Danişmentlilerden bir bölümü Karesi Beyliği’nin kuruluşunu da sağlamışlardır, bir kısmı ise hayvancılıkla geçimini sürdürmüş, Bursa dolaylarından Osmanlı Devleti’nin batıya açılımını izleyerek Çanakkale’ye doğru gitmiş. Karacabey-Bandırma arasında , Gönen-Balya arasında ve Biga dolaylarında olmak üzere üç tane Danişment yerleşkesi oluşmuştur. Gönen-Balya arasındaki yerleşim bizim köyümüzdür. 1400’lü yıllarda mezra olarak kurulan Danişment şimdiki yerinden beşyüz-Altıyüz metre aşağıda şimdiki mezarlık ve çevresine yerleşmişler. 400 yıl kadar orada yaşadıktan sonra şimdiki yerine çekilmişler. Bu arada bir bölümü de Ören köyünü oluşturmak üzere 4 km güneydeki arazilerinin bulunduğu yere gitmişlerdir. Danişmenti oluşturanlar çevredeki uygun yerlerde hayvanlarının başında dururken köyle de ilişkilerini kesmemişlerdir. Kavacık, Arpabükü, Dedekıran, Pıynaroba, Şimşeklerkıracı, Çakmakkıracı, Böcek gibi köyümüz meralarında hayvanlarına ve kendilerine hazırladıkları barınaklarda yaşamlarını sürdürmüşlerdir. Danişment’in eski yerinde olduğu zamanlar evler şimdiki mezarlık ve çevresindeyken hayvan barınakları köy dışında şimdiki Balya yolunun üst kısmında Damlarbaşı ile Gırandam arasındaymış. Yeni yerleşime geçilirken herkes ahırlarını evlerinin yanına yapmış, böylece hayvanlarına bakmaları daha kolaylaşmıştır. Köyümüz Gönen’e 34, Balya’ya ise 17 km uzaklıkta engebeli bir arazi üzerindedir. Çevresi ormanlarla kaplı yeşillikler içinde manzarasına doyum olmayan bir yerdir. Koyuneri, Kocapınar, Ilıcakpınar, Karacahisar, Ilıca, Kayalar, Ören, Kayapınar, Göloba ve Orhanlar köyleri ile mera komşusudur. Danişment’in tarlalarının engebeli arazide olması nedeni ile verimli çiftçilik yapılamadığından; Balya madeni zamanında halkımız orada çalışmış 1950’li yıllarda ve daha sonrası Soma başta olmak üzere çalışmak için hızla göç vermiş, 1960’lı yıllardan sonra da yurtdışına Almanya, Belçika ve Hollanda’ya çalışmak için birçok kişi gitmiştir. Bugün Soma’da 300 dolayında aile Balıkesir’de 190 aile Avrupa’da 100 dolayında aile bulunmaktadır. Danişmentliler köyüne çok düşkündür olanakları uygun olan herkes köye ev yapmak ve emekliliğini köyünde yaşamak ister. Büyük çoğunluk köyde yaşamayı kendisi için bulunmaz bir nimet sayar. Dini bayramlarda herkes mutlak köye gitmek ister hısım, akraba,eş-dost ziyaretleri insanımıza doyulmaz mutluluk vermektedir. Yakın köylerdeki akrabalara da ziyaretler yapılır. Bayram akşamlarında köyümüzde eğlenceler düzenlenir. Bizim çocukluğumuzda Bayram namazı çıkışında her evden sofra getirilerek her mahallede ayrı ayrı toplanılır varsa konuklar da çağırılır hem yemek yenir hem mahallenin sorunları görüşülür, böylece komşuluk ilişkileri canlı tutulur dostluklar da gelişirdi namazdan sonra olmasına rağmen buna namaz önü yemeği denirdi. Şimdi ne yazık ki bu gelenekler kalktı. Köyümüz halkı hıdırelleze de çok önem verir asırlardır süre gelen hıdırellez geleneği bazı değişiklikler olsa da önemini yitirmeden sürüp gitmektedir. 6 Mayıs günü erkenden kalkılır evin hanımı suya gider. ( güneş doğmadan alınan suyun zemzem olacağına inanılırdı) evin erkeği de erken saatlerde gidip ekili tarlalarının içinde gezinirken sesli olarak yaz geliyor, yaz geliyor uyan uyan diye ekinlerine seslenirdi. ( bu seslenişle ekinlerin büyümeyi hızlandırılacağına inanılırdı) Her evden tavuk, kuzu, dana gibi etlik hayvanlar, bulgur, yağ, yoğurt verilir bunlarla pilav ve ayran hazırlanır gençlerin eğlenmeleri için de salıncak ve sekmeler kurulurdu. Öğleyin mevlit ve kur’an okunur yemek yenir yemekten sonra eğlenceler yapılır. Salıncak da sıra ile kızlar ve erkekler salıncağa biner kızların bindiği sırada kuyruk sallama denen bir gelenek vardı.Salıncağa binen kızı isteyen kişiye kuyruk kuyruk sallanır kuyruk kimde sallanır …… sallanır şeklinde bağırılır, sallanan kişi varsa silah patlatır eğer kız istemiyorsa salıncağı durdurup hemen iner istiyorsa sallanmaya devam eder. 6 Mayıs’dan sonraki haftalarda, hayvanlarının başında yaşıyanlarca bulundukları yerlerde aynı gelenek yinelenir buna dede hayırı denirdi. Eskiden arpabükü , dedekıran, avlandede , şekerlidede hayırları yapılırdı. Şimdi bunlardan sadece avlandede hayırı yapılmaktadır. Bunların yerine Balıkesir’de oturan Danişment’liler bu geleneği 1982 yılından bu yana sürdürmektedirler. Bu yıl 26.sı yapılacak olan pilav ayran gününü köylülerimizin buluşma günü olarak nitelendirmekteyiz. Uzun süredir Soma da bulunanların da sürdürdüğü bu gelenek bir kez Ankara’da birkaç kez Bursa’da bulunanlarca yapılmıştır.Balıkesir’deki gelenek de geleneksel oyunlar canlandırılmakta salıncaklar kurulmaktadır. Öğlen namazı öncesinde kuran okunup dua edilmektedir. Her yıl güncelleştirilen telefon listesi herkese dağıtılmaktadır, telefon listesinden hem iletişim hem de düğün derneklerde çağrı listesi olarak yararlanılmaktadır.

EĞİTİM – ÖĞRETİM
Cumhuriyet’in kurulması ile 1926 yılında Arap harfleri ile köy odasında öğretime başlayan resmi İlkokul 2 yıl sonra yeni Türk harfleri ile öğretime geçmiş köy olanaklarıyla 4 yılda bitirilen yeni okulda eğitimini sürdürmüştür. 1938 yılına kadar 3 yılda bir mezun vermiş 1938’den itibaren 5 yıllık eğitime başlamıştır. O yıllarda çevrede okulu olmayan Ören, Kayapınar, Göloba köylerinin çocukları köyümüzde okumuş hatta Semizköy’den bile gelenler olmuştur.Bodrum üstüne 4 oda 1 salon olarak yapılan okul 1953 yılında ki yenice depreminde hasar görünce öğrenciler öğrenimlerini köy odası ve kahve binalarında sürdürmüş 1956 yılında şimdiki aşevi olarak kullanılan okul binası yapılmış bu binada öğrenimini sürdürmüştür. 1968 yılına kadar bu bina ihtiyacı karşılamış 1968 de 4. 1970 de 5. öğretmenlerin verilmesi ile ihtiyacı karşılayamaz duruma gelmiştir. Şimdiki Sağlık Ocağı Polikliniği olarak kullanılan 2 derslik bir öğretmen odası olan ek bina yapılarak okul ihtiyacı giderilmiştir. Bu arada köy olanakları ile Ortaokul binası yapılmış, 1972 yılında öğretime başlamıştır. Çevrede ilk olması nedeni ile Orhanlar, Koyuneri, Ören, Kayapınar ve Göloba okulunun öğrencileri köyümüzde öğretim görmüşlerdir. 8 yıllık İlköğretim başlayıncaya kadar ayrı, ayrı öğretim sürdürülmüş, 8 yıllık öğretimle birlikte tüm öğrenciler Ortaokul binasına taşınmıştır, şimdi yine çevre köylerinin öğrencileri taşımalı sistemde köyümüzde öğretim görmektedir. Köyümüzde okuma yazmayı bilmeyen sayısı bir elin parmaklarının sayısını geçmez bu nedenle okuma yazma oranı %99’un üzerindedir demek yanlış olmayacaktır. Köyümüzden üniversitelerde profesör, öğretim görevlileri; ilköğretim okulları ve liseler de öğretmen ve yöneticileri, emniyet mensupları uzman çavuş dan albaya kadar ordunun tüm kademelerinde subay ve astsubaylar, çeşitli branşlardan mühendisler, avukat, savcı ve adliye görevlisi, doktor, hemşireler, tekniker,teknisyen gibi elemanlar vardır.

NÜFUS DURUMU
Köyümüz göç veren köylerdendir ancak emekli olanların büyük kısmı köyümüze dönmektedir. 2003 yılı durumuna göre köyümüz nüfusuna kayıtlı 2134 kişi olmasına rağmen 2000 nüfus sayımına göre köyümüzde 532 kişi bulunmaktadır. Köyümüz yaz tatili sırasında kalabalıklaşır neşelenir, şenlenir kış gelince herkes yerine gider.
GELENEKLERİMİZ
Geleneklerimiz aklıma gelince içimde bir burukluk hissederim çünkü çoğu geleneklerimiz yok olmuş kimi de yok olma aşamasındadır. Ben yinede size düğün geleneğinden söz etmek istiyorum. Düğün, ya Salı, Çarşamba, Perşembe veya Cuma, Cumartesi, Pazar günleri olur. Ben size Cuma günü başlayan düğünü kısaca anlatmaya çalışayım. Düğünden birkaç gün önce yengeler köy içine şeker dağıtarak herkesi düğüne çağırır buna okuntu dağıtmak denir. Perşembe günü akraba kadınlar toplanarak düğün süresince kullanılacak ekmeği yaparlar. Perşembe akşamı oğlan yakınları oğlan evinde kız yakınları kız evinde toplanır. Akşam yemeği birlikte yenir buna kavil alma denir, burada hangi konukların nerelerde kalacağı ve bu konuklara kimlerin hizmet edeceği kararlaştırılır. Oğlan evinden kız evine, kız evinden de oğlan evine götürülmesi gerekenler oğlan evinden gidecek bir grup akraba tarafından götürülüp getirilir.Cuma günü akşama doğru çalgılar gelir önce oğlan evinin önünde çalarlar sonra kız evinde buna haklama denir. Akşam önce kadınların eğlencesi olur buna hank denir kadın eğlencesine erkeklerin bakması kesinlikle yasaktır. Bu arada gençler kendi toplanma yerinde toplanırlar. Çalgılar önce muhtarlıkda sonra kahvelerde çalarlar buna haklamak denir. Gençlerin bulundukları yere gidilip çalgılarla gençler Cumhuriyet alanına getirilir tüm gençlerin bizim kasap dediğimiz halay çekmesi ile oğlan hangi başlar. Gençler postalara ayrılmıştır 1.postadan başlamak üzere her posta zeybek oynar 2. posta ile 3.posta arasında genç evliler biz buna köseler deriz kasap ve zeybek oynarlar 2.günü ise bu arada geliş sırasına göre konuklar oynatılır. Cumartesi günü sabah önce oğlan evi haklanır sonra kız evi haklanır öğleden sonraya kadar gençler eğlenir oynarlar öğleden sonra oğlan tarafı akrabaları ile birlikte gençler ve davulların eşliğinde kızın urganlara asılmış olan çeyizi görmek için giderler buna askıya gitmek denir. Gidenler birer armağan verir ve kız evinde kadınlara yemek verilir. Askı sırasında oyunlar oynanır damat kasap çekerek askıların altına doğru gider o sırada kız yengesi damada işlemeli ve kenarları pullu ipek mendil verir buna çevre almak denir. Askı sonrasında çevre köylerden gelecek konuklardan karşılanmak isteyenler köy dışında çalgılarla karşılanır düğün evine getirilir oradan konuk olacakları yerlere götürülür. Cumartesi akşamı Cuma günkü gibi eğlenceler olur, erkek hanginden sonra kız evine kınaya gidilir kadınlar kına yakarlar. Pazar sabahı oğlan ve kız evleri çalgılarca haklanır, yapılacaksa değnek ve güreş olur. Değnek: atlarla yapılan bir eğlencedir. Yolun iki tarafına 5m dolayındaki 2 direk dikilir arasına yukarıya urgan gerilir urganın bir kenarına basma yazma gibi kazananlara verilecek ödüller asılır. Atlıların elerlinde 1m ye yakın oklavadan epeyce kalın değnekler olur. Çalgılar eşliğinde atlar koşturularak değnekler yere atılıp zıplatmak suretiyle urgan üzerinden geçirilmeye çalışılır, ilk başarana en büyük daha sonrakilere diğer ödüller dağıtılır. Sonrasında atlarla oğlan ve kız evleri ziyaret edilir oralarda da onlara birer armağan verilir. İkindiye yakın çalgılarla köy içi dolaşılarak kişilerin düğün için verecekleri armağanlar toplanır buna dürü toplamak denir. Bir kişi çıkarılan dürüleri yazar. Bazıları saraylı dediğimiz tatlıdan bir sini üzerinde de armağanı bazıları çörek denen üzeri susamlı ve birkaç ceviz ve ortasında yumurta bulunan ekmeği çıkarır üzerine bir çubuk diker çubuğun ucu yarıktır bu yarık yere ya para takar yada koyun veya keçi verecekse onun tüyünü takar verilecek armağan basma ise bir sopaya bayrak gibi takılarak götürülür. Akşama doğru çalgılarla gelin almaya gidilir. Kız evinin yanında kız tarafı oynar gelin çıkmadan önce tüm akrabalar gelip geline ellerini öptürerek vedalaşırlar köy içinde dolaşılarak gelinin gideceği eve götürülür. Gelin inerken herkes bakmaya gelir gelin inmeden önce alem oyunu denilen tüm köyün katıldığı zeybek oyunu oynanır, damat oynar ve gelin iner. Yatsı namazı çıkışında damat getirilir dua ile gelinin yanına gönderilir. Ertesi günü sabah namazına kaldırılırlar. O gün erken saatlerde akrabalara yengelerle birlikte gelin el öpmeye gider. Çalgılarla damat oynatılır sonra çalgılar gider öğlenden sonra kadınlarca gelin oynatma yapılır ikindiden sonra da gelin tatlı suya götürülür gelin çeşmeye varmadan çeşmenin önündeki çamurların içine bir tarak bir de bıçak saklanır geline bu arayı araştır denir gelin ararken önce tarağı bulursa kızı bıçağı bulursa oğlu olacağına inanılır. Düğün süresince tüm akrabalar ve gençler düğün evinde yemek yerler. Pazartesi akşamı yine akrabalar toplanır birlikte yemek yenir buna S…. git paçası denir. Düğünden 3 gün sonra gelin damat ve yakın akrabalar kız evine yemeğe çağrılır buna geri gitmek denir. Daha fazla ayrıntıya girmeden düğün işini bitirelim. Şimdi ise ya şehirlerde düğün salonu veya bahçelerde yahut da köyde saz ekibi veya orgla bir akşam eğlence yapılarak düğün bitirilmektedir. Evlenmelerin kendi köyümüzden olması tercih edilmekteyse de köyümüz dışından onlarca gelinimiz ve damadımız vardır. Hatta Amerikalı damadımız Japon gelinimiz bile vardır. Damatlarımızın ve gelinlerimizin büyük çoğunluğu kendini en az bizim kadar Danişment’li hissetmekte bunu tatillerini izinlerini Danişment de geçirerek ve bir kısmı Danişment’e yerleşerek göstermektedir.
KÖYÜMÜZDE DEĞİŞİK SÖYLENEN SÖZLERDEN BİRKAÇ ÖRNEK
İlyas: ellez,
Ahmet: amet , Sarımsak : samsak, Muharrem: marem , İbrahim: ibram Helva: havla,halva , Hüseyin: üsin ( i- uzatılır) , Peksimet: pesemet, Mevlüdiye: meldiye, Buzağı: bıza, Otomobil:tomafil, Koyuneriköyü: koynarköy, Şükriye: şükre Sözler genellikle kolay yol seçilerek söylenir (k)’ler de genellikle (g) olarak söylenir.

DANİŞMENT’DEN BİR KAÇ İNCİ

Üşenciye iş buyur iş kolayı öğren. Yabandan alma düveyi alıp götürür boğayı. Cömertle nakisin harcı aynıdır. Yalanla doğru arasında 4 parmak vardır ( Kulakla göz arasındaki mesafe). Bağa gir izin olsun üzüm yemeye yüzün olsun.

DANİŞMENT’E ÖZEL SÖZCÜKLER

Sanırtmak : Duraklamak,
Dandın: ne yaptığını bilmeyen
Ingıraz: biraz hasta,
Sulukla : sineklik: banyo,
Duma: nezle,grip ,
Arık:zayıf,
Mariz:sürekli hasta olan,
Sındı:makas,
Pataklamak:dövmek
Patirik:gücünü yitirmiş yaşlı kişi,
Sömselenmek: iş yapıyormuş gibi görünmek, Burunbaç:guruva:viraj,
Gıran: son(gıran yatak, gıran dam ) ,
Ingas:kasıtlı ( ıngas ıngas gülmek) ,
Ötürük:içsalı:ishal,
Dındın:sivrisinek,
Aydırmak:altetmek,yenmek,
Tımpasak:çekingen,
Sırıtmak:gülümsemek,
Basdırma biber: biber turşusu,
Pırpıt:pantolon ,
Setre: ceket ,
Cıllak:civciv ,
Bilik: hindi ,
Combalak: takla
Çalacak: yoğurt mayası ,
Bıldır:geçen yıl ,
Esi: ucu yanmaya devam eden odun ( e harfi uzatılarak söylenir) ,
Dangalak: rasgele konuşan ,
Nakis: gırnak:cimri.
Neneşte:Nişasta.
cini kızmak : çok sinir olmak
karafıl : tenha yer
eğrekleme : mola verme
tıkılmak : bir araya toplanmak (Hayvanlar için)
Akışmak : dağılmak
Danişmetten saymaca Es mes koca karı kavgayı kes
İğne iğne bası düğme tel tel ince bel bükülünce
Cam ardında çardacık
Gümüşlüce bardacık
Endem mendem Küllüm kötürüm
Pazara eyvan götürüm

2.E e öndürme
Canım ister döndürme
Ben çıktım

3. Eveleme develeme
Sere sekiz sere dokuz dördü manı dördü kara çeke bunun gözü kara

DANİŞMENT MANİLERİNDEN ÖRNEKLER/b>
Emizin ardı gedik Madene gidemedik Hayırsız yare düşdük Muhabbet edemedik	Ak bıçak gara bıçak Babam dükkan açacak Evlenmeyin bekarlar Naylon gızlar çıkacak
Gaynar gazan daşmaz mı Yol gedikden aşmaz mı Merak itme nazlı da haticem Ayrılan gavuşmaz mı	Arabacık mancılık Ni zor bu çobancılık Kimseye fayda vermez Balya’daki hancılık
Gara gara gazanlar Gara yazı yazanlar Cennet yüzü görmesin Aramızı bozanlar	Balıkesir buğdayı Soma’nın bakır çayı Kızına gönül verdim Darılma Amet dayı
	Lütfi TUFAN  Em.Öğretmen